Ví điện tử sắp được cấp phép làm đại lý thanh toán của ngân hàng
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố dự thảo thông tư quy định về hoạt động giao đại lý thanh toán. Theo đó, dự thảo được xây dựng để hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo điều kiện cho các dịch vụ thanh toán đến được với những vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, hải đảo.
(Ảnh minh hoạ)
Từ cuối năm 2014, NHNN đã cho phép thực hiện thí điểm 3 mô hình dịch vụ thanh toán của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) và Công ty Cổ phần Dịch vụ Di động Trực tuyến (M_Service, đơn vị sở hữu ví điện tử MoMo), Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) và Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel), Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex (PG Bank) và Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex).
Theo NHNN, việc triển khai các mô hình thí điểm này góp phần thúc đẩy dịch vụ thanh toán ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa cũng như góp phần phổ cập tài chính (Financial Inclusion) nói chung.
Các mô hình này được triển dưới hình thức thí điểm. Đến cuối năm 2023, các mô hình này đã dừng triển khai do chưa có hành lang pháp lý. NHNN cho rằng cần hoàn thiện hành lang pháp lý đối với hoạt động này nhằm thúc đẩy dịch vụ thanh toán ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa và góp phần phổ cập tài chính.
Dự thảo thông tư về hoạt động giao đại lý thanh toán vừa được NHNN công bố quy định bên giao đại lý bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác xã, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Bên đại lý thanh toán bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác xã, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô và các tổ chức không phải là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Đối với trường hợp tổ chức làm đại lý thanh toán không phải là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, dự thảo thông tư quy định phù hợp với thực tế hiện nay.
Dự thảo thông tư quy định 3 nhóm nghiệp vụ được giao đại lý thanh toán. Một là nhận hồ sơ mở tài khoản thanh toán, kiểm tra, xác minh thông tin nhận biết khách hàng để gửi cho bên giao đại lý và hướng dẫn khách hàng sử dụng tài khoản thanh toán.
Hai là nhận hồ sơ phát hành thẻ ngân hàng, kiểm tra, xác minh thông tin khách hàng để gửi cho bên giao đại lý và hướng dẫn khách hàng sử dụng thẻ ngân hàng.
Ba là tiếp nhận yêu cầu cung cấp dịch vụ của khách hàng, lập, ký, kiểm soát, xử lý chứng từ giao dịch của khách hàng, chuyển thông tin giao dịch của khách hàng cho bên giao đại lý, nhận tiền mặt từ khách hàng hoặc trả tiền mặt cho khách hàng nhằm thực hiện các giao dịch nộp/rút tiền mặt vào/từ tài khoản thanh toán của khách hàng mở tại bên giao đại lý; nộp tiền mặt vào thẻ trả trước định danh của khách hàng do bên giao đại lý phát hành; nộp tiền mặt để thanh toán dư nợ thẻ tín dụng của khách hàng do bên giao đại lý phát hành; thực hiện dịch vụ thanh toán lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, chuyển tiền, thu hộ, chi hộ.
NHNN cho rằng, hoạt động này sẽ giúp các ngân hàng có mạng lưới hẹp có thể giao đại lý cho các ngân hàng, tổ chức khác có mạng lưới rộng hơn thực hiện một số nghiệp vụ cho khách hàng ở những địa bàn mà các chi nhánh này chưa vươn tới.
Về hạn mức giao dịch, dự thảo thông tư không quy định về hạn mức đối với bên đại lý là tổ chức tín dụng (theo thỏa thuận giữa bên giao đại lý và bên đại lý) vì đã đáp ứng các điều kiện đảm bảo an toàn trong hoạt động giao nhận, bảo quản, vận chuyển, lưu trữ tiền mặt... theo quy định pháp luật hiện hành.
Dự thảo thông tư quy định bên giao đại lý phải có các biện pháp quản lý số dư, hạn mức giao dịch như hạn mức giao (bao gồm dịch nộp và rút tiền mặt) đối với khách hàng cá nhân, tối đa là 20 triệu đồng/khách hàng/ngày; bên đại lý chỉ được thực hiện giao dịch cho khách hàng trong phạm vi số dư tài khoản thanh toán để thực hiện các nghiệp vụ được giao đại lý của bên đại lý mở tại bên giao đại lý theo quy định tại khoản 4 Điều 7 Thông tư này.
Mỗi một điểm đại lý thanh toán được giao dịch không quá 200 triệu đồng/ngày và tối đa 5 tỷ đồng/tháng.
Theo NHNN, mặc dù giao đại lý là nghiệp vụ gia tăng của ngân hàng nhưng ngân hàng phải chịu trách nhiệm toàn bộ vì ngân hàng có quyền lựa chọn giao đại lý thanh toán hay không trên cơ sở năng lực quản lý của mình.
Việc có nhiều chủ thể trong đó có cả chủ thể là doanh nghiệp (non-bank) tham gia vào cung ứng nghiệp vụ đại lý dễ phát sinh nhiều rủi ro; do đó, bên giao đại lý phải thiết lập một môi trường kiểm soát hoạt động của đại lý với các quy trình quản trị phù hợp, thiết lập các bộ phận chịu trách nhiệm quản trị hoạt động, quản trị rủi ro, kiểm toán nội bộ với vai trò rõ ràng để bổ sung hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình vận hành.